موتورسیکلت (به فرانسوی: Motocyclettes) یا موتورچرخه[۱]، بنابر تعریف استاندارد ملی ایران به شماره ۷۵۵۸ عبارت است از وسیله نقلیه موتوری دو، سه یا چهار چرخ یا دارای چرخهای دوقلو.[۲]
نخستین موتورسیکلت در اشتوتگارت توسط مخترعان آلمانی گوتلیب دایملر و ویلهلم مایباخ در سالِ ۱۸۸۵ طراحی و ساخته شد. نخست بیشتر به دوچرخهای موتوردار شباهت داشت و مخترعانش آن را (Reitwagen) ریتواگن به معنای (riding car) ماشین سواری نامگذاری کرده بودند.[۳][۴]
طبق تعریف استاندارد ملی ایران به شماره ۷۵۵۸ موتورسیکلتها در هفت گروه تقسیمبندی میشوند:[۲]
گروه L1e (موتورگازیهای دوچرخ) یا گروه L2e (وسایل نقلیه سه چرخ) که حداکثر سرعت طراحی آنها بیشتر از ۴۵ کیلومتر بر ساعت نباشد؛ که در نوع احتراق داخلی، حجم سیلندر بیشتر از ۵۰ سانتیمتر مکعب نباشد؛ و در نوع الکتریکی، حداکثر توان اسمی پیوسته بیشتر از ۴ کیلووات نباشد. گروه L3e (وسایل نقلیه دوچرخ بدون یدککش کناری) و گروه L4e (وسایل نقلیه دوچرخ با یدککش کناری) که دارای قوای محرکه احتراق داخلی با حجم سیلندری بیشتر از ۵۰ سانتیمتر مکعب هستند. یا حداکثر سرعت طراحی آنها بیشتر از ۴۵ کیلومتر بر ساعت است. گروه L5e، موتورسیکلتهای سه چرخ (وسایل نقلیه با سه چرخ متقارن) که دارای قوای محرکه احتراق داخلی با حجم سیلندر بیشتر از ۵۰ سانتیمتر مکعب هستند. یا حداکثر سرعت طراحی آنها بیشتر از ۴۵ کیلومتر بر ساعت است. گروه L6e، موتورسیکلتهای چهار چرخ سبک که جرم بدون بار آنها کمتر از ۳۵۰ کیلوگرم باشد. گروه L7e، موتورسیکلتهای چهار چرخ سنگین که جرم بدون بار آنها کمتر از ۴۰۰ کیلوگرم باشد.
از برندهای موتورسیکلت میتوان به نمونه های زیر اشاره کرد:
از موتورسیکلتهای سبکتر میتوان به موتور وسپا اشاره کرد که ساخت کشور ایتالیا است
موتور طرح هوندا ۱۲۵ سیسی بیشترین برند مورد استفاده در ایران است. به غیر از هوندا سی دی آی ۱۲۵ امروزه موتورسیکلتهای جدیدی در ایران مورد استفاده قرار میگیرد. موتورهای طرح هوندا ۱۲۵ در ایران با نامهای کارخانجاتی مانند: کویر، نیرو موتور، ساوین مونتاژ کننده ایرانی روانه بازار میشوند. همچنین شرکتهایی مشغول واردات و عرضه موتورهای خارجی به بازار ایران هستند.
موتور گازی نوعی خاصی از موتور است که جعبهدنده ندارد به رنگ آبی در ایران مورد استفاده قرار میگرفت. موتورسیکلتهای سبک مانند تولیدات شرکت نیرو محرکه و موتورهای وسپا نیز در ایران استفادهکنندگان ویژه خود را دارند. از میانههای دهه ۶۰ خورشیدی بهدلیل ترورهای انجام شده از سوی گروههای مخالف و کشته شدن شماری از افراد سرشناس با استفاده از موتورسیکلتهای پرحجم که در ایران موتور سنگین نامیده میشوند، کمیته منحل شده انقلاب اسلامی طی صدور بیانیهای رفت و آمد با موتورسیکلتهای بالای ۲۵۰ سیسی در درون شهرها را تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام کرد و پلیس راهور در حال حاضر از شمارهگذاری و ارائه اسناد مالکیت موتورسیکلتهای بیش از ۲۵۰ سیسی خودداری مینماید.
در ایران تعداد زیادی موتورسیکلت سنگین مثل: کاوازاکی، سوزوکی، هوندا، یاماها و… وجود دارد که به صورت قاچاق در جادهها و خیابانها و هر از گاهی به گونه قانونی در معدود پیستهای موتور سواری شماری از شهرهای ایران مورد استفاده موتورسواران قرار میگیرد.
یکی از معروفترین موتورسیکلتهای وارد شده به ایران موتور سوزوکی جیاس ۱۰۰۰ مدل ۱۹۷۹ میباشد که موتورسیکلتی دارای چهار سیلندر و ۹۰ اسب بخار قدرت و ۲۲۰ کیلومتر در ساعت سرعت حداکثر است. این موتور سیکلت در سال ۱۳۵۶ توسط فردی بنام گلابچی برای اولین بار به ایران وارد شد و بخاطر شتاب بالا ظاهری زیبا و پرابهت و صدایی بسیار زیبا به یک موتور افسانهای تبدیل شد. از دیگر موتورهایی که در ایران پر طرفدار هستند میتوان به سوزوکی ار اف ۴۰۰ ۱۹۹۴ و هوندا سی بی ۴۰۰ نام برد که تقریباً ۵۰ اسب بخار قدرت و ۱۸۰ کیلومتر سرعت دارند و برای شروع موتور سواری حرفهای مناسب میباشند
<
<